Kalıtsal Retina Hastalıkları: Klinik Tanı, Genetik Test ve Gen Tedavilerindeki Gelişmeler-1
Okuma:445
Kalıtsal retina hastalıkları (KRH'ler), genetik ve klinik olarak heterojen görme bozukluklarıdır. Birlikte, tahmini insidansı 2000'de 1'dir ve 15 ila 45 yaş arasındaki kişilerde önde gelen görme kaybı nedenidir.
KRH'ler, hastalığın ilerlemesine ve birincil olarak hastalık patogenezinde yer alan retinal hücre tiplerine göre klinik olarak sınıflandırılabilir. 300'den fazla KRH varlığı, 270'den fazla gendeki varyasyonlardan kaynaklanır. Bu genlerin tanımlanması ve klinik laboratuvar tekniklerinin gelişmesi, KRH'li hastaların %56-76'sında hastalığın genetik temelinin tanımlanmasına yol açmıştır. Bu ilerlemelere rağmen, KRH'lerde kaç genin yer aldığı bilinmemektedir çünkü hastalığın genetik temeli tüm hastalarda tanımlanmamıştır, bu da KRH'ler ve potansiyel KRH tedavileri konusunda devam eden araştırmaların önemini açıkça vurgulamaktadır.
KRH'ler, konjenital durağan gece körlüğü ve akromatopsi vakalarının çoğunda gözlemlendiği gibi durağan veya retinitis pigmentoza, kon-rod distrofisi ve Stargardt hastalığında olduğu gibi ilerleyici olabilir. Koroideremi ve resesif olarak kalıtılan Stargardt hastalığı gibi birkaç fenotip, sırasıyla tek genlerdeki, CHM ve ABCA4'teki mutasyonlardan kaynaklanır. Çoğu KRH'de, birçok farklı gendeki mutasyonlar benzer fenotiplere neden olabilir. Örneğin, retinitis pigmentosa'nın altında en az 84 farklı gendeki mutasyonlar yatmaktadır; 33 gen, koni distrofisi/kon-rod distrofisinde yer alır; Maküler distrofilerde 20 gen yer alır; Doğuştan sabit gece körlüğünde 15 gen yer alır; ve ailesel eksüdatif vitreoretinopatide 9 gen mutasyona uğramıştır.
KRH alanında, son gelişmeler görme kaybından sorumlu olan mekanizmaların anlaşılmasını ilerletmiş ve yeni terapötik yaklaşımlarla müdahale için yeni fırsatlar yaratmıştır.
KRH Kategorileri
KRH'lerin kalıtım kalıpları üç şekilde kategorize edilir:
KRH'lerin %25'ini oluşturan otozomal dominant, örneğin, Best hastalığı
KRH'lerin %70'ini oluşturan otozomal resesif, örneğin, Leber konjenital amarozu
Geri kalanı oluşturan X'e bağlı veya mitokondriyal hastalıklar.
[Kaynaklar: 1. Berger W, Kloeckener-Gruissem B, Neidhardt J. The molecular basis of human retinal and vitreoretinal diseases. Prog Retin Eye Res. 2010;29(5):335-375. 2. Fielding Hejtmancik J, Daiger SP. Understanding the genetic architecture of human retinal degenerations. Proc Natl Acad Sci U S A. 2020;117(8):3904-3906. 3. Sharon D, Ben-Yosef T, Goldenberg-Cohen N, et al. A nationwide genetic analysis of inherited retinal diseases in Israel as assessed by the Israeli inherited retinal disease consortium (IKRHC). Hum Mutat. 2020;41(1):140-149. 4. Carss K, Arno G, Erwood M, et al. Comprehensive rare variant analysis via whole-genome sequencing to determine the molecular pathology of inherited retinal disease. Am J Hum Genet. 2017;100(1):75-90. 5- Branham K, Jain N, Suh DW. Inherited Retinal Diseases: Advances in Clinical Diagnosis, Genetic Testing, and Gene Therapies. Retina Today. November-December: Supplement pp: ]
Not: Katkılarından dolayı Dr. Mehmet ÇITIRIK’a teşekkür ederiz.
Web sitesindeki bu bilgiyi, sunu ve yayınlarınızda aşağıdaki şekilde kaynak göstererek kullanabilirsiniz.
(Çıtırık M, Teke MY. Kalıtsal Retina Hastalıkları: Klinik Tanı, Genetik Test ve Gen Tedavilerindeki Gelişmeler-1. http://www.retinaclub.com/ Son Güncellenme Tarihi 01/06/2023).
