İmmünoterapi İlaçlarının Retina Toksisitesi-1
Okuma:21
Kanser, Amerika Birleşik Devletleri'nde ikinci önde gelen ölüm nedeni olmaya devam ediyor. Geleneksel tedaviler cerrahi rezeksiyon, radyasyon ve kemoterapiyi içerse de, bu hastaların tedavisinde hedefli immünoterapinin rolü büyümeye devam ediyor. Spesifik tümör antijenleri ve sinyal yollarının daha iyi anlaşılması, hastanın kendi bağışıklık sistemini kullanarak kanser hücrelerini tespit eden ve saldıran yeni kanser tedavilerine yol açtı. Bu tedaviler artık metastatik melanom, renal hücreli karsinom, kolon kanseri ve akciğer kanseri gibi çeşitli maligniteleri tedavi etmek için yaygın olarak kullanılıyor ve ölüm oranında önemli bir azalmaya yol açtılar.
Hedefli immünoterapiler genellikle kemoterapiden daha iyi tolere edilse de, çeşitli ajan sınıflarında birkaç göz toksisitesi tanımlanmıştır. Burada, kontrol noktası inhibitörlerinin, protein kinaz B-raf (BRAF) inhibitörlerinin ve mitogenle aktive edilen ekstraselüler kinaz (MEK) inhibitörlerinin retinal toksisiteleri açıklanacaktır.
Kontrol Noktası (Checkpoint) İnhibitörleri
İmmünoterapilerin en yaygın alt kümesi olan bağışıklık kontrol noktası inhibitörleri (ICI'ler), kanser hücrelerini daha etkili bir şekilde hedeflemek için bağışıklık sistemini yukarı düzenler. Sitotoksik T-lenfosit ilişkili antijen-4 (CTLA-4), program hücre ölüm reseptörü 1 (PD-1), programlanmış hücre ölüm ligandı 1 (PD-L1) ve lenfosit aktivasyon geni-3 (LAG-3) gibi bağışıklık kontrol noktası proteinleri, bağlandığında T hücresi işlevini bastırır ve bir "kapatma düğmesi" görevi görür. Bağışıklık kontrol noktası inhibitörleri, kanser hücrelerine karşı T hücresi bağışıklık tepkisini artırmak için bu proteinleri engeller.
Şu anda FDA onaylı ICI'ler arasında CTLA-4 inhibitörleri (ipilimumab ve tremelimumab), PD-1 inhibitörleri (cemiplimab, dostarlimab, nivolumab, pembrolizumab, retifanlimab, tislelizumab ve toripalimab), PD-L1 inhibitörleri (atezolizumab, avelumab ve durvalumab) ve LAG-3 inhibitörleri (relatlimab) yer almaktadır. ICI'ler melanom, küçük hücreli olmayan akciğer kanseri, kolorektal kanser, hepatosellüler kanser, renal hücre kanseri ve diğerleri dahil olmak üzere çok çeşitli kanserleri tedavi etmek için kullanılır.
Oküler bağışıklıkla ilişkili olumsuz olayların (irAE'ler) ICI ile tedavi edilen hastaların %1'ine kadarında meydana geldiği bildirilmiştir. Daha az yaygın olsa da, retinopati bir çalışmada tüm oküler irAE'lerin %13'ünü oluşturmuştur. Nadir olsa da, yeni ilaçlar onaylandıkça ve kullanım endikasyonları genişledikçe etkileri artmaya devam etmektedir. En yaygın oküler irAE'ler üveit ve kuru göz olup, genellikle tedavinin ilk birkaç haftası ila ayı içinde gelişir.
Vogt-Koyanagi-Harada (VKH) benzeri bir sendrom, bilateral panüveit ve yaygın seröz retina dekolmanları ile nivolumab ve ipilimumab ile, hem tek başına hem de kombinasyon tedavileriyle ortaya çıkmıştır.
Başka bir vakada, nivolumab'ın fotoreseptör kaybına neden olduğu gösterilmiştir. Bu, fundus otofloresansında (FAF) hipootofloresan ve hiperotofloresan alanları, elipsoid zon kaybı ve görme alanı daralması olarak karakterize edilmiştir.
Birdshot benzeri korioretinopati ve retinal vaskülit, ipilimumab, pembrolizumab, atezolizumab ve durvalumab ile diğer olası irAE'lerdir.
Hafif ila orta şiddette oküler irAE'ler genellikle topikal, perioküler veya intravitreal steroidlerle tedavi edilebilir; Ancak şiddetli irAE'ler sistemik kortikosteroidlerin uygulanmasını ve ICI'nin geçici olarak durdurulmasını veya durdurulmasını gerektirebilir.
[Kaynaklar 1- Fortes BH, Tailor PD, Dalvin LA. Ocular toxicity of targeted anticancer agents. Drugs. 2021;81(7):771-823. 2- Wagner W, Mojtahed S, Singh AD. Retinal Toxicity of Immunotherapy Drugs. Retinal Physician 2024; 21 (11): Issue September. 3- Martens A, Schauwvlieghe PP, Madoe A, Casteels I, Aspeslagh S. Ocular adverse events associated with immune checkpoint inhibitors, a scoping review. J Ophthalmic Inflamm Infect. 2023;13(1):5. 4- Crosson JN, Laird PW, Debiec M, Bergstrom CS, Lawson DH, Yeh S. Vogt-Koyanagi-Harada–like syndrome after CTLA-4 inhibition with ipilimumab for metastatic melanoma. J Immunother. 2015;38(2):80-84.]
Not: Katkılarından dolayı Dr. Mehmet ÇITIRIK’a teşekkür ederiz.
Web sitesindeki bu bilgiyi, sunu ve yayınlarınızda aşağıdaki şekilde kaynak göstererek kullanabilirsiniz.
(Çıtırık M, Teke MY. İmmünoterapi İlaçlarının Retina Toksisitesi-1. http://www.retinaclub.com/ Son Güncellenme Tarihi 01/11/2025).
